Almennar fréttir - 16.06.2025
Laun þurfa að hækka um a.m.k. 150 þúsund krónur á mánuði ef Viðskiptaráð fær að ráða
Stjórn VR lýsir yfir furðu yfir atlögu Viðskiptaráðs að íbúðafélögunum Bjargi og Blæ sem hafa það að markmiði að tryggja einstaklingum og fjölskyldum á leigumarkaði öruggt húsnæði á sanngjörnum kjörum.
Þegar Blær, leigufélag á vegum VR, afhenti sína fyrstu íbúð fyrr á þessu ári tók við henni leigjandi sem hafði þurft að sæta hækkun á leiguverði í sínu fyrra húsnæði úr 260 þúsund krónum á mánuði og upp í 430 þúsund krónur á aðeins fjórum árum. Vissulega er það hagur eigenda slíks leiguhúsnæðis að geta hækkað leigu eftir eigin geðþótta, en engin venjuleg launamanneskja á leigumarkaði getur staðið undir slíku. Viðskiptaráð gengur erinda leigusala sem hagnast á slakri vernd leigjenda og verktaka sem geta selt húsnæði til leigufélaga á yfirverði, en skeytir engu um hag þess fjölda fólks sem þarf á öruggu leiguhúsnæði að halda.
Hóflegur leigumarkaður hefur áhrif á húsnæðismál í heild sinni. Sé gróðaöflunum látin leigan eftir hefur það bein áhrif til hækkunar á húsnæðisverði fyrir allan almenning og þar með á bæði verðbólgu og lífskjör. Þess vegna er það eitt af hlutverkum stjórnvalda, hérlendis sem erlendis, að stuðla að skipulögðum leigumarkaði þar sem húsnæðisöryggi er í fyrirrúmi.
Sem dæmi má nefna að leigjandi hjá Bjargi greiðir að jafnaði ríflega þriðjungi lægri leigu en á markaði en leigjendur Bjargs eru allt einstaklingar og fjölskyldur í lægri tekjuþrepum. Munurinn á greiðslubyrði getur verið allt að 100 þúsund krónur á mánuði, sé litið til meðalleigufjárhæðar á höfuðborgarsvæðinu samkvæmt nýjustu mánaðarskýrslu HMS. Leigjandi hjá Blævi, þar sem ekki er kveðið á um tekjumörk, getur átt von á að greiða um 15% lægri leigu en á markaði.
Verði Viðskiptaráði ágengt með atlögu sína að húsnæðisöryggi fólks er einbúið að verkalýðshreyfingin þurfi að krefjast a.m.k. 150 þúsund króna viðbótahækkunar á launum í næstu kjarasamningum. Það er þá fjármagn sem mun rata beint frá launafólki og fyrirtækjum í vasa gróðadrifinna verktaka og leigufélaga.
Stjórn VR spyr hvort fyrirtæki á borð við Ölgerðina, Festi, Icelandair, Kerecis, Sýn, Landsbankann og Eflu og öll hin fyrirtækin sem eiga aðild að Viðskiptaráði séu tilbúin í þá vegferð. Því staðreyndin er sú að í íbúðum Bjargs og Blævar býr launafólk sem á ríkan þátt í að skapa verðmæti þessara sömu fyrirtækja og halda úti stofnunum samfélagsins sem við öll reiðum okkur á. Hvað segja fulltrúar framangreindra fyrirtækja sem mynda framkvæmdastjórn Viðskiptaráðs – Andri Þór Guðmundsson, Ásta S. Fjeldsted, Bogi Nils Bogason, Guðmundur Fertram, Herdís Dröfn Fjeldsted, Lilja Björk Einarsdóttir og Sæmundur Sæmundsson – er þetta í ykkar nafni?
Stjórn VR fer fram á skýr svör frá þeim 37 fyrirtækjum eiga sæti í stjórn Viðskiptaráðs.
Stjórn VR, 16. júní 2025
